Sudyaning daxlsizligi – sud mustaqilligining kafolati Bugungi kunda sud tizimi mustaqilligini ta'minlash hamda sudyalarning daxlsizligini ta'minlashga amaliy chora-tadbirlardan ko'zlangan asosiy shak shubhasiz fuqarolarni sudya va sud tizimiga bo'lgan ishonchini yanada yuksaltirishdan iborat. Sudyalarligining asosiy kafolatlaridan biri Konstitutsiyamizning 112- tahrir 2-bandida himoyaidek, mustaqil daxlsizligi. Sudyalarning daxlsizligi instituti, avvalambor, sudyalarning shaxsiy daxlsiz baho, har qanday vaqtda ham unga bo'lgan tajovuzlardan saqlanish sharoitlarini o'zida ifodalaydi.
Huquqshunos nazariyotchilarning fikriga ko'ra, sudyaning daxlsizligi - bu sud tizimida buzilishsiz, tashkilot ta'sirlaridan holi va eng asosiysi adolatli muhitni kafolatlaydi. Haqiqatdan ham, agarda sudya daxlsiz bo'lmasa, uning ish faoliyati va shaxsiy hayotiga turli aralashuvlar bo'ladigan bo'lsa, u holda odil sudlovni amalga oshirishning imkoni bo'lmaydi. Sudyalarning daxlsizligi masalalari O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasidan tashqari, “Sudlar to'g'risida”gi, “O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy sudi to'g'risida”gi Qonunlar, qonunlar, O'zbekiston Respublikasining ayrim Kodekslari va sohaga tegishli bo'lgan. boshqa qonun va qonunosti hujjatlaridagi normalar bilan kafolatlangan. Jumladan, “Sudlar to'g'risida”gi Qonunning 70- tuzatishda sudyalarning daxlsizligi masalasi yoritilgan bo'lib, unga, sudyaning shaxsi daxlsiz bo'lib, sudyaning daxlsizligi uning joyiga, xizmatga, xavfsizlikka transporti va aloqa o'rnatishga, xat- xabarlariga, unga tegishli ashyolar va hujjatlarga taalluqlidir. Sudyaga nisbatan jinoyat ishi O'zbekiston Respublikasi Bosh prokurori faqat qo'zg'atilishi mumkin. Sudya O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va O'zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining roziligisiz jinoiy javobgarlikka tortilishi, sudyalar Oliy Kengashining qonun hujjatlarida belgilangan tartibda nazorat qilinishi mumkin emas. Shu o'rinda ta' mukofot joizki, sudyaning turadigan joyiga yoki xizmatga, qattiq transportiga kirish, ularni ko'zdan kechirish, ularda tintuv o'tkazish yoki undan buyumlarni olish, telefondagi so'zlashuvlarini, sudyani shaxsiy ko'zdan kechirish va uni shaxsiy tintuv qilish, uning xat-xabarlarini, unga tegishli ashyolar va hujjatlarni ko'zdan kechirish, olib qo'yish yoki ruxsat faqat Qoraqalpog'iston Respublikasi prokurorining, viloyat, Toshkent shahar prokurorining, O'zbekiston Respublikasi Harbiyning prokuroriga ruxsati yoki sudning qarori. bilan yo'l qo'yiladi. Sudyalarning daxlsizligi ular qonun bilan belgilangan odil sudlovni amalga oshirish jarayonlarida o'zlariga berilgan huquqlarni amalga oshirishlarida o'ziga xos cheklanishlarni nazorat qilish, ularga o'z mashqlarini amalga oshirishda har qanday aralashuvlarga qo'yishda muhim o'rin tutadi. Sudyalar daxlsizligi xalqaro huquq normalarida, shu jumladan, “Sud organlarining amaldagi jarayonlari to'g'risida”gi Konvensiyada ham o'z ifodasini topgan bo'lib, bu – sudyalar daxlsizligi masalasi butun dunyo yurisprudensiyasi hamjamiya tida alohida e'tibor berib kelinayotgan masalalardan biridan dalolat beradi. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining “Sudyalarning chinakam mustaqilligini ta'minlash hamda sud tizimida korporativ nazoratni to'g'ridan-to'g'ri nazorat qilish choralarini ko'rish imkoniyati to'g'risida”gi ”gi Farmoni qabul qilish. Ush Farmon bilan odil sudlovni amalga oshirish bo'yicha sudlovni amalga oshirish har qanday ko'rinishdagi tashkilot ta'sirlardan samarali foydalanish ta'minlangan huquqiy mexanizmlar yaratilishi ko'zda tutildi. Xulosa o'rnida shuni ta'minlash joizki, sudyalarning mustaqilligi hamda daxlsizligi har qanday qonun ustuvor bo'lgan hamda fuqarolarning ijtimoiy ko'z davlatda odillovga og'ishmay sudga berilishini ta'minlash davlat tomonidan kafolatlanishiga rioya etilishi kerak. Shundagina xalqning sud tizimiga bo'lgan ishonchi yanada ortadi va jamiyatda adolatli sud tizimi shakllanadi.
Urganch tumanlararo ma'muriy sudining sudyasi B.T.Samiev
Xorazm viloyati Yuridik Texnikumi
Bog'lanish ma'lumotlari
O'zbekiston Respublikasi, Xorazm viloyati
Urganch tumani, Fayozov ko'chasi, 1-uy
