Sudga murojaat etish – har bir shaxsning konstitutsiyaviy huquqidir

Sudga murojaat etish – har bir shaxsning konstitutsiyaviy huquqidir
 
 Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan keng qamrovli jarayonlarida sud-huquq majmuasi, jismoniy shaxslarning huquqiy madaniyati va huquqiy ongini yuksaltirishga qaratilgan amallarni oshirishga yordam beradi. 
Sud tizimi tarkibiga kiruvchi fuqarolik ishlari bo'yicha sudlar fuqarolik-huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan turli nizolarni ko'rib chiqadi. 
Fuqarolik ishlari bo'yicha sudlar har qanday insonning kundalik hayotida vujudga kelgan nizolarni ko'radi. Bunday nizolar mehnat, oila, nikoh, meros, shartnomaviy va boshqa xil qonuniy munosabatlardan kelib chiqishi mumkin. Ush sudlarga kelib tushadigan da'vo arizalari, shikoyatlar va arizalar fuqarolik protsesual qonunchilikda o'zidan ko'rib chiqiladi va hal qurilish.
Darhaqiqat qonun, qonun bilan qonun bilan har bir shaxsning qo'riqlash huquqi yoki nizolashilayotgan huquqi yo'qmi? yoki xalqqa ariza, taklif va shikoyatlar bilan murojaat qilish mumkinligi mustahkamlab qo'yilgan. Binobarin, yuridik shaxslarning murojaatlarini sudlarda ko'rib chiqish tartibi va muddati O'zbekiston Respublikasining bir qator qonun hujjatlari, hujjatlar, Fuqarolik-protsessual kodeksi, “Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari to'g'risida”gi Qon un va boshqa normativ-huquqiy hujjatlar bilan tartibga solinadi.
Ta' joizki, “Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari to'g'risida”gi qonun davlat organlari qatorida sud idoralariga ham arizalar, takliflar va shikoyatlar bilan murojaat etish huquqiga ega bo'lishini ta'minlash. Shu o'rinda Qonunning 2-muriyda tuzatish “.... ko'rib chiqish tartibi ma'muriyat to'g'ridan-to'g'ri, fuqarolik protsessual, jinoyat-protsessual, jinoyat-ijroiya, xo'jalik protsessual qonun hujjatlari va boshqa qonun lar. bilan murojaatlarga nisbatan tatbiq” degan normasiga e'tibor qaratish lozim.
Ya'ni, shaxsiy shaxsning biror-bir nizoli masalani hal etishni so'rab sudga da'vo arizasi bilan murojaat qilish yoki shaxsiy ko'riladigan ishlar bo'yicha arizalar orqali sudga murojaat qilishlari, berilishi, fuqarolarning sudlarning qarorlari idan norozi bo'lib. shikoyat va arizalar bilan murojaat qilish muddati va ularni ko'rish tartibi boshqa qonun, O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik-protsessual kod bilan tartibga solinishiga e'tibor kerak bo'ladi. 
Zero, har ikkala qonun ham o'z mazmun-mohiyatiga ko'ra, o'z murojaatlarini ko'rish va hal etish tartibini belgilab bersa-da, lekin sudga murojaat qilish ishtirokining da'vo arizasi va arizalarini mazmunan ko'rish hamda hal etish uchun foydalanish protsessual tartiblar shaxsiy boshqaruvi davlat organlariga, boshqaruvga murojaatlari xavfsizlik xizmatlarini tartibga soluvchi qonun normalaridan farqlanadi. 
Har qanday manfaatdor shaxsiy shaxsiy yoki nizolashilayotgan huquqi yo'qud qonun bilan qo'riqli manfaatini himoya qilish uchun qonunda shaxsiy sudga murojaat qilish haq. Sudga murojaat qilish shaxsning ajralmas huquqi bo'lib, hech kim bunday huquqdan mahrum bo'lishi mumkin emas.

 
Qonunchilikka sudda arizalarni sudga topshirish va ko'rib chiqish tartibini shartli ravishda ko'rib chiqish mumkin: huquq va erkinliklarini himoya qilish huquqiga ega bo'lgan huquq va erkinliklarini himoya qilish huquqiga ega bo'lgan huquq va erkinliklarini himoya qilish huquqiga ega bo'lgan huquq va erkinliklarini himoya qilish huquqiga ega bo'lgan huquq va erkinliklarini himoya qilish huquqiga ega bo'lgan huquq va erkinliklarini himoya qilish huquqiga ega bo'lgan huquq va erkinliklarini himoya qilish huquqiga ega bo'lgan huquq va erkinliklarini himoya qilish huquqiga ega bo'lgan huquq va erkinliklarini himoya qilish huquqiga ega. 
 
Fuqarolik ishlari bo'yicha Bog'ot tumanlararo sudining raisi.                                        Elyor Ro'zimov.