Maqola

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining Davlat organlari bilan munosabatlarda fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlari huquqlarining samarali himoya etilishini ta’minlash hamda aholining sudlarga bo‘lgan ishonchini yanada oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qarorining mazmuni va mohiyati


Oʻzbekiston Respublikasi  sud-huquq sohasini rviojlashtirishda va aholining ushbu sohaga bo'lgan ishonchini ta'minlashda keyingi bosqich bir qator qaror va qilinib, bosqichma-bosqich, keng ko'lamli ishlab chiqarish amalga oshirilmoqda. Bu ishlab chiqarish o'z nazorati, shaxsiy hamda tadbirkorlik sub'ektlari va huquqlarini samarali himoya qilishni ta'minlashga, shu bilan birga sudlarga bo'lgan ishonchni yanada samarali erkinga xizmat qiladi. Bu yilgi navbatdagi qadam, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 29 yanvardagi “Davlat organlari bilan munosabatlarda fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlari huquqlarining samarali himoyasini ta’minlash hamda aholining sud bo‘lgan ishonchini yanada kuchaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi PQ-107 sonli Qarori bo'ldi. Ushbu Qaror bilan shaxsiy va tadbirkorlik sub'ektlarining huquqlarini himoya qilishda sudlarning, ayniqsa, ma' sudlarning rolini ishlab chiqarish, ularning shaxsiy va tadbirkorlarning haqiqiy himoyachisiga zarur bo'lgan bo'lib hisoblanishi ta'kidlandi.O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi hamda O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi hamda O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi hamda O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi hamda O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi hamda O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi hamda O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi tomonidan nazoratga olingan  tartiblarni protsessual qonun hujjatlarida belgilanishini ta'minlash ko'rsatildi.  Jumladan:  - ma'lumot sud ishlarini yuritishni "sud faol ishtiroki"  jarayoniga ko'ra amalga oshirish, bunda ma'muriy javobgarlik bilan bog'liq harakatlarning jismoniy holati uchun o'z tashabbusi bilan o'z tashabbusi bilan ish tirok etish jarayonini yuklash, huquq himoyasi yoki tadbirkorlik sub'ektiga esa. voqealarni yig'ishda ishtirok etishda faqat o'rnatish  imkoniyati; - huquq huquqi fuqaro yoki tadbirkorlik sub'ektiga ijtimoiy-huquqiy munosabatdan kelib chiqadigan nizo bilan birga unga sababiy bog'lanishda bo'lgan zararni undirish talabini ham ma' sudga bildirish huquqini  taqdim etish bundaylar ni ko'rib chiqishni ma'muriy sudlar. vakolatiga o'tkazish;
 - ma'muriylarning ijtimoiy-huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan ishlar bo'yicha hal qiluv qarorlari davlat organlari yoki tashkilotlari tomonidan ijro etilgan taqdirda, sud mansabdor shaxslariga nisbatan sud jarimalarini qo'llash;
 - ijtimoiy-huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan ishlar bo'yicha taraflar o'rtasida yarashuvga  harakatlarini joriy qilish.  
Bundan tashqari, ushbu Qarorga asosan, O'zbekiston Respublikasi Oliy sudi va Sudyalar Oliy Kengashining sudlar tomonidan qabul qilingan arizasi, ariza hamda shikoyatni sudga taalluqli bo'lmaganligi qabul qilish rad etish yoki ish bo'yicha ish yuritishni to'xtatib turish, , bunda da’vo arizasi, ariza, shikoyat yoki ishni ularni ko‘rib chiqishga vakolatli sudga o‘tkazish, ma’muriy sudning qonuniy kuchga kirgan hal qiluv qarorida aniqlangan holatlar boshqa ishni ko‘rayotgan fuqarolik ishlari bo‘yicha sud uchun majburiy hisoblanishini belgilash, bir sud ishi doirasida ba’zilari ma’muriy sudga, boshqalari esa fuqarolik ishlari bo‘yicha sudga taalluqli bo‘lgan bir nechta talabni birlashtirishni taqiqlash bo‘yicha takliflari ma’qullanib, sudlar tomonidan da’vo arizasi, ariza, shikoyat yoki ishni uni ko‘rib chiqishga vakolatli sudga o‘tkazish bo‘yicha “O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi Qonun loyihasini, ommaviy-huquqiy nizolarni hal etish bo‘yicha ijobiy xalqaro tajribani inobatga olgan holda “O‘zbekiston Respublikasining Ma’muriy sud ishlarini yuritish to‘g‘risidagi kodeksiga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida”gi qonun loyihasini hamda qonunchilik hujjatlariga ushbu qarordan kelib chiqadigan o‘zgartirish va qo‘shimchalar to‘g‘risida takliflarning kiritilishini ta’minlash belgilandi.              
Xulosa qilib qoʻyish, Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligida boʻladigan ushbu oʻzgarish va qoʻshimcha ravishda fuqarolar va tadbirkorlik subʼyektlari sudga, ayniqsa, maʼmuriy sudlarga, qolaversa, davlatimiz qonunchiligiga boʻlgan ishonchini yanada mustahkamlanishiga, barqarorligiga ishonch hosil qilish uchun imidjini yanada yaxshilanishiga olib keladi.  
 
Elyor Ro'zimov, Xorazm viloyati sudining sudyasi