Sudga murojaat etish – har bir shaxsning konstitutsiyaviy huquqidir

        Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan keng qamrovli tuzilmalar majmuasida sud-huquq tuzilmalari, jismoniy shaxslarning huquqiy madaniyati va huquqiy ongini yuksaltirish uchun amalga oshirib kelinayotgan ishlar muhim o'rin egallaydi.  
Sud tizimi tarkibiga kiruvchi fuqarolik ishlari bo'yicha sudlar fuqarolik-huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan turli nizolarni ko'rib chiqadi.  
Fuqarolik ishlari bo'yicha sudlar har qanday insonning kundalik hayotida vujudga kelgan nizolarni ko'radi. Bunday nizolar mehnat, oila, nikoh, meros, shartnomaviy va boshqa xil qonuniy munosabatlardan kelib chiqishi mumkin. Ush sudlarga kelib tushadigan da'vo arizalari, shikoyatlar va arizalar fuqarolik protsesual qonunchilikda o'zidan ko'rib chiqiladi va hal qurilish. 
Darhaqiqat qonun, qonun bilan qonun bilan har bir shaxsning qo'riqlash huquqi yoki nizolashilayotgan huquqi yo'qmi? yoki xalqqa ariza, taklif va shikoyatlar bilan murojaat qilish mumkinligi mustahkamlab qo'yilgan. Binobarin, yuridik shaxslarning murojaatlarini sudlarda ko'rib chiqish tartibi va muddati O'zbekistonning bir qator qonun hujjatlari, hujjat, Fuqarolik-protsessual kodeksi, “Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari to'g'risida”gi Qonun va boshqa normativ-huquqiy hujjatlar bilan tartibga solinadi. solinadi. 
Ta' joizki, “Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari to'g'risida”gi qonun davlat organlari qatorida sud idoralariga ham arizalar, takliflar va shikoyatlar bilan murojaat etish huquqiga ega bo'lishini ta'minlash. Shu o'rinda Qonunning 2- tuzatish tartibi “.... ko'rib chiqish tartibi ma'muriyat to'g'ridan-to'g'ri, fuqarolik protsessual, jinoyat-protsessual, jinoyat-ijroiya, xo'jalik protsessual qonun hujjatlari va boshqa qonunlar bi lan joylashtirishlarga nisbatan tatbiq tibor” degan normasiga e'tibor qaratish lozim. 
Ya'ni, shaxsiy shaxsning biror-bir nizoli masalani hal etishni so'rab sudga da'vo arizasi bilan murojaat qilish yoki maxsus ko'riladigan ishlar bo'yicha arizalar orqali sudga murojaat qilish, olish, berish, sudlarning qarorlaridan norozi bo'lib shikoyat qilish. va arizalar bilan murojaat qilish muddati va ularni ko'rish tartibi boshqa qonun, O'zbekiston Respublikasining Fuqarolik-protsessual kod bilan tartibga solinishiga e'tibor kerak bo'ladi. 
Zero, har ikkala qonun ham o'z mazmun-mohiyatiga ko'ra, foydalanuvchi murojaatlarini ko'rish va hal etish tartibini belgilab bersa-da, lekin sudga murojaat qilish ishtirokining da'vo arizasi va arizalarini mazmunan ko'rish hamda hal etish uchun bel gilangan protsessual tartiblar yuridik shaxslarning davlat organlariga, boshqaruvlariga aloqalarini boshqarishni tartibga soluvchi qonun normalaridan farqlanadi.  
Har qanday manfaatdor shaxsiy shaxsiy yoki nizolashilayotgan huquqi yo'qud qonun bilan qo'riqli manfaatini himoya qilish uchun qonunda shaxsiy sudga murojaat qilish haq. Sudga murojaat qilish shaxsning ajralmas huquqi bo'lib, hech kim bunday huquqdan mahrum bo'lishi mumkin emas. 
Qonunchilikka, sud arizalarini sudga topshirish va ko'rib chiqish tartibini shartli ravishda ko'rib chiqish mumkin: 
 Darhaqiqat, fuqarolarning murojaatlarini qabul qilish va ko'rib chiqish sudlari boshqa davlat organlaridan o'ziga xos xususiyatlar bilan farqlansa-da. VA Erkinliklarini Himoya Qiluvchi asosiy Organ Sifatida Fuqarolarings Murojaatlarini Qonunda Belgilangda va Muddatlarda Chiqilishi Hamda Ularings , asosli va adoratli haal Qilinishiga Bosh Mezonlardan Biri Sifatida Alochida Ethibor Qaratiladi. 
 
Elyor Ro'zimov, Xorazm viloyati sudining sudyasi