Sud hokimiyatining huquqlarini himoya qilish - huquqlarini himoya qilish, qonun hujjatlarini himoya qilish, qonun hujjatlarini himoya qilishdan iborat.

Shu munosabat bilan va sud hokimiyatining chin mustaqilligini, shaxsiy huquq erkinliklarini ishonchli himoyasini ta'minlash, odil sudlovga yordam berish, sud-huquq yanada isloh qilishga yordam beradi. davlat siyosatining asosiy mustahkam yo'nalishlari etib belgilandi.

2023  -yil 16-yilda Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining “Odil sudlovga koʻproq taʼminlash uchun qabul qilish va sudlar yanvarda qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi qarori qabul qilindi. va “Odil sudlov samaradorligini samarali tashkil etish boʻyicha chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi Farmonlarida sud hokimiyatining chinakam mustaqilligini taʼminlash, sudlar yetishtirish faoliyatini va odil sudlov sifatini maxsusga keng qamrovli chora- belgilandi. 

O'zbekiston Respublikasining 8 69, 884, 887, 888 va 889-sonli qonunlariga asosan sudlar faoliyatiga oid protsessual kodekslarning bariga tegishli qonun hujjatlari o'zgartish va qo'shimchalar kiritildi, shu yuzadan tegishli qonun hujjati qabul qilindi. Bu hujjatlar 2024 yil ichida kuchga kirdi. Endilikda sudni qayta ko'rishning markaz ishlariga chek qo'yildi. Ishlarni O'zbekiston Respublikasi Oliy sudi, Qoraqalpog'iston Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahri va unga tenglashtirilgan sudlarda apellyatsiya, kassatsiya va taftish tartibida ko'rish bosqichlari joriy etildi. Yuqori, yuqori instansiya sudlari orqali birinchi instansiya sudlarining bekor bo'lgan qarorlarini yangidan ko'rish uchun qayta yuborish tartibini tashlandi. Har bir sud instansiyasida ish bo'yicha qaror chiqarilishi mumkin. Endilikda, 2024 yil 1 yanvardan sudlar ishlab chiqarilgan birinchi instansiya sudida ko'rilgan hudud va unga tenglashtirilgan apellyatsiya yoki kassatsiya tartibida, viloyat va unga tenglashtirilgan sudlar tomonidan apellyatsiya yoki kassatsiya tartibida ko'rilgan ushbu sudlarda taftish tartibida qayta ko'rib chiqish amaliyoti joriy. Bularning bari sudlarining qarorlari asosidagi asosliligini mexanizmlari yanada takomillashtirilganini ifodalaydi.

Qonun asosida sud qarorlari ustidan kassatsiya taftish tartibida shikoyat qilish muddatlariga o' nizom kiritildi. Kuchga kirgan kundan' bir yil ichida berilgan bo'ldi.

Taftish tartibidagi shikoyat (protest) berish muddatini quyida instansiya sudlari tomonidan ishni ko'rish bo'yicha qaror qabul qiling. bo'yicha qaror qabul qilingan kundan keyin uch oy ichida mumkin, ya'ni, yana qo'shimcha uch oylik muddatga belgilangan. Oliy sud Rasatiga Oliy sud raisining, Bosh prokurorning protesti hujjatlarining murojaati kelib tushgan kundan boshlab uch oy ichida, sudlov hay'ati tomonidan olingan kundan boshlab, sudlov hay'ati tomonidan ishlab chiqilgan taftish tartibida ko'rish joyi bo'yicha qaror qabul qilindi. qilingan kundan olti oydan keyin kiritilishi mumkin. Sud qarorlari ustidan apellyatsiya, kassatsiya va taftish tartibidagi shikoyat (protest) berishning o'ziga yuborilgan muddatidan shikoyat (protest) bergan shaxsning iltimosnomasi bo'yicha, agar, iltimosnoma shikoyatni (protestni) muddatidan oldin o'tgan. kundan uch oydan keyin berilgan va shikoyat (protest) muddati o'tkazib yuborilishining sabablari sudya (sud) berilgan uzrli deb topilgan bo'lsa, tiklanishi.

Ishni apellyatsiya, kassatsiya yoki ta'mirlash tartibida ko' sudning qarori qabul qilingan kundan kuchga kiradi. 

Ushbu qonunlarga4 sud qarorlari ustidan shikoyat berish yangi tartib sud amaliyotida qo' bo'yicha yordam berishda O'zbekiston Respublikasi Oliy Sudi Plenumining 202 yil 25 iyunda qabul qilingan. qilgan 18, 19, 20, 21 va 22-sonli qarorlari o'z mazmun-mohiyatiga ko'ra muhim ahamiyat kasb etadi, desak mubolag'a bo'lmaydi. Sudlar tomonidan ishlab chiqilgan taftish tartibida ayrim masalalariga bag'ishlangan hujjatlardagi tizimdagi jarayonlarni yanada chuqurlashtirish, "O'zbekiston 2030 strategiyasi"da ishlab chiqarish muhimlashtirishni rivojlantirish va to'la-to'kis saqlashning aniq yo'l-yo'riqlari, tartib-taomillari belgilab berildi. Mavjud hujjatlarning tegishli jihatini yurtimizda kechayotgan ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va ma'naviy jarayonlarning yangi tahrirdagi mamlakat Konstitutsiya siyosatiga to'la mos hamohangligida ko'rsatamiz. Unga ko'ra, Yangi O'zbekistonni barpo etishning qomusiy asoslari amaliy sa'y- davolash jarayonida mustahkamlanayotganini idrok etish qiyin emas. 

Sudlar faoliyatiga oid qonunchilikka 'oz qo'shimcha va o'zgartishlar hamda mamlakat Oliy Sudi Plenumining yuqorida zikr etilgan qarorlarida bugi prosessual me'yorlar aniq-ravshan belgilab berildi. Belgicha, dastlabki sudlarida apellyatsiya, kassatsiya natijasida ko'rilgan ishlar bo'yicha ishlar bo'yicha ishtirok etuvchi shaxslar, ayni paytda unga jalb qilinmagan, ammo huquqlari va rivojlanishi to'g'risida sud hal qiluv qarori qabul qilgan shaxslar; jismoniy va yuridik shaxslarni huquqiy himoyalash bilan shug'ullanuvchi idoralar va tashkilotlar (Ularning nomidagi amaldagi qonun hujjatlari va Plenum qarorlarida aniq ko'rsatib berilgan) Respublika Bosh prokurori va uning o'rinbosarlari, Qoraqalpog'iston Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahar prokurorlari va prokurorlari o'rinbosarlari taftish tartibida shikoyatga haqli. 

Taftish tartibidagi shikoyat (protest) dastlabki bosqich sudlari (shahar, tuman, viloyat va unga tenglashtirilgan sudlar) tarafidan ko'rilgan ishlar tegishli yuqori turuvchi sudlarning sudlov hay'ati, O'zbekiston Respublikasi Oliy sudining jinoyat, ma'muriy, fuqarolik va iqtisodiy tartibga solish ko'riladigan ishlar bo'yicha sud hujjatlari, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda sud hujjatlari ustidan O'zbekiston Respublikasi Oliy sudining raisi, O'zbekiston Respublikasining Bosh prokurori protestida ish O'zbekiston Respublikasi Oliy sudining tumanlari tomonidan ko'rib chiqiladi. 

Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan bu kabi xizmatlarni har tomonlama rivojlantirish, ularga munosib hayot tarzini yaratib berish orqali amalga oshirilmoqda.

Elyor Ro'zimov , Xorazm viloyati sudining sudyasi .